ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ

Η Φιλοσοφία της Προπαγάνδας
Η ΜΕΛΕΤΗ ΜΙΑΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΣ

Το πρόβλημα στην ελληνική σκέψι Το φαινόμενο δεν είχε περάσει βεβαίως απαρατήρητο στην αρχαία Ελλάδα. Διότι αυτό το «οτιδήποτε» ύπήρξεν ακριβώς καί το επίκεντρο της διδασκαλίας των Σοφιστών. Με δάσκαλο τον Ηράκλειτο πού δεν δεχοταν οτι υπάρχουν αίώνιες, αμετάβλητες, αλήθειες («πάντα ρεΐ»), οί Σοφιστές παραδέχονται ότι καμία κρίσις δεν έχει απόλυτο Kυpoç. Ό Πρωταγόρας είναι βέβαιος ότι μπορεί να μεταβάλει τον «ήττω λογον είς κρείττω» καί να ομιλεί, εξ ϊσου πειστικά, υπέρ ή εναντίον οίασδήποτε προτάσεως. Ό Γοργίας αρνείται την άπολυτη ϋπαρξι του οντος (τουλάχιστον για τίς δυνατοτητες της ανθρωπινής νοήσεως) καί μας έδωσε την περίφημη φράσι: «Ουδέν εστίν. Ei καί εστίν άκατάληπτον άνθρώπω.. Ει καί καταληπτον, αλλά το γε άνερμήνευτον τω πέλας». Καί ο Σωκράτης παραδέχεται ότι αν το μαντεΐον των Δελφών τον ανεγνώρισε (μετά το ερώτημα πού εθεσεν ο Χαιρεφών) ως τον σοφώτερον Ελληνα, τούτο πρέπει να οφείλεται στην πεποίθησί του πού εξέφρασε με την φράσι «εν οίδα ότι ουδέν οίδα». Ασφαλώς λοιπόν ή Προπαγάνδα βρίσκει την φιλοσοφική της θεμελίωσι στο ρεΰμα εκείνο πού, ξεκινώντας άπο τον 'Ηράκλειτο, δια μέσου των Σοφιστών, καταλήγει στον αγνωστικισμό καί στίς μεταγενέστερες θεωρίες του υποκειμενικού Ιδεαλισμού καί του πραγματισμού. 'Αλλά ή αναμφισβήτητη άποτελεσματικοτης της Προπαγάνδας, αυτές οί ίδιες οί εξεργασίες καί οί επιτυχίες των μεθοδων «πλυσίματος εγκεφάλου», μήπως δεν είναι ή τρανότερη άποδειξις οτι τα προαναφερθέντα φιλοσοφικά ρεύματα είναι πράγματι αληθή; Νομίζω οτι μία καταφατική άπάντησι θα ήταν αύτοχρημα τραγική για την ανθρώπινη κατάστασι. Εάν ή Προπαγάνδα μπορεί να πείσει ενα κύκλο ανθρώπων να πιστεύει «οτιδήποτε», εάν δεν υπάρχει θετικο κριτήριο αληθείας διοτι «πάντων χρημάτων μέτρον ανθρωπος» —εϊτε ό κάθε ενας ανθρωπος χωριστά όπως το ήθελε ο Πρωταγορας, εϊτε ο Ανθρωπος ως γένος oπως, ουσιαστικά, το θέλει ο Κάντ— εάν «αλήθεια» είναι μονον ο,τι εκάστοτε «βολεύει» (it works) oπως υποστηρίζει ο Πραγματισμος του William James τοτε πλέον τί απομένει ορθιο άπο το οίκοδομημα της ανθρώπινης γνώσεως καί επιστήμης; <<<< Προηγουμενη ΣΕΛΙΔΑ-7 Επομενη >>>>

του N. A. ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΗΣ ΓΕΝΕΥΗΣ Περιεχομενα Εισαγωγη Άναζήτησι των αρχών Τέχνη Πειθούς Δύο κατηγορίες Πλάνης Ή παράνομη διχοτόμησι του ανθρώπου Το οτιδήποτε Το πρόβλημα στην ελληνική σκέψι Παιδεία καί «πλύσιμο εγκεφάλου» Ή αξιωματική μέθοδος Ή μεταξίωσι των αξιών Ή ψυχολογική αρχή Ή γνωσιολογική αρχή Ή αναπόφευκτη μοίρα Το απατηλό Σύμβολο Ή διέξοδος Επίλογος Πηγη

του N. A. ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΗΣ ΓΕΝΕΥΗΣ