ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ

Η Φιλοσοφία της Προπαγάνδας
Η ΜΕΛΕΤΗ ΜΙΑΣ ΠΕΡΙΠΤΩΣΕΩΣ

Ή γνωσιολογική αρχή Ή δεύτερη βασική αρχή είναι γνωσιολογική. Αν ή πρώτη αναφέρεται στον ψυχισμο του ανθρώπου (δηλ. στην Βούλησι, oπως θα έλεγε ο Descartes), ή δεύτερη αναφέρεται στο τροπο λειτουργίας του ανθρώπινου Λογικού. Καί το ανθρώπινο Λογικο, oπως το έδειξε ο Kant, έχει άπο την φύσι του ώρισμένα εφόδια με τα οποία συνθέτει την γνωστή εμπειρία. Τα έφοδια αυτά, με τα οποία εργάζεται ή Νοησις, είναι ο Χώρος καί ο Χρονος ως καί οί «κατηγορίες», κυρίως, του «Ολου», του «Πέρατος» καί των «Σχέσεων». Παραθέτω ένα άποσπασμα άπο το βιβλίο μου «Ή Προπαγάνδα» (σελ. 161) πού δείχνει αυτήν την νοητικήν εξεργασία: «Το πρωτογενές «δεδομένο» (στη συνείδησι) είναι το Απειρον-Ολον, το οποίον ομως είναι άκομη άπροσδιοριστο. ' Η νοησις θα το θέσει σε χώρο, θα το κατατάξει σε χρόνο καί θα έφαρμοσει σ' αύτο τις «κατηγορίες» της. Δηλαδή, στην «δεδομένη» ολοτητα θα επιβάλει το πέρας για να προσδιορίσει το «αντικείμενο», να το χωρίσει από τα «άλλα» καί να «εντοπίσει την προσοχή στο μέρος». Αυτή είναι ή θεμελιώδης διαδικασία του ανθρώπινου Λογικού την οποίαν έφαρμοζουμε κάθε μέρα στην πραξι. Ας δούμε τί συμβαίνει. Οταν μπαίνουμε, π.χ., σε μία αίθουσα έχουμε, αρχικώς, την έντοπωσι του «Ολου», μίαν έντυπωσιν ομως ασαφή καί συγκεχυμένη. Αν μας ζητήσουν να περιγράψουμε την αίθουσα τότε το μυαλο μας θα κάνει αμέσως μία κατάτμησι αυτής της αίθουσας (εφαρμογή της κατηγορίας του Πέρατος) καί θα αρχίσει να εντοπίζει την προσοχή σε κάθε χωριστο σημείο κατά σειρά. Ακριβώς oπως θα έκάναμε αν μέσα στο σκοτάδι θέλαμε να αντιληφθούμε που βρισκομαστε με την βοήθεια ενος προβολέως. Αυτό συμβαίνει διοτι το Λογικό μας είναι, oπως ξέρουμε, «πεπερασμένο», δηλαδή δεν μπορεί να έχει «ένόρασι του παντος ταυτοχρόνως». Βέβαια, δεν θα γνωρίσουμε ποτέ την «αλήθεια» για το που βρισκόμαστε αν δεν ρίξουμε την εστία του φωτος διαδοχικά καί «διεξοδικά» σε κάθε τμήμα αύτοΰ του «δεδομένου» Ολου. Σκοπος λοιπόν της μαθήσεως είναι ή ακατάπαυστη πορεία έρεύνης στο Ολον. Επειδή όμως το Ολον είναι Απειρο, αύτο δείχνει το ποσο περιωρισμένη καί προβληματική είναι ή γνώσι της αλήθειας για τον άνθρωπο. Διοτι Αλήθεια δεν είναι ποτέ ή Α ή Β μεμονωμένη περίπτωσις αλλά το σύνολο του συμπλέγματος των Σχέσεων. Ή Πλάνη λοιπον είναι ο «έντοπισμος της προσοχής» σ` ένα μέρος του Ολου καί ή αθέλητη (ή καί ηθελημένη) αγνοια του πλέγματος των Σχέσεων. Σκοπος καί μέθοδος της Προπαγάνδας είναι ο «έντοπισμος της προσοχής» στο ηθελημένο μέρος του Ολου. Ενας τέτοιος εντοπισμός της προσοχής είναι λοιπον καί οί διάφορες «επιλογές» ένος συστήματος αξιών πού έκάναμε, oπως είπαμε, εϊτε με την καθοδήγησι της Παιδείας εϊτε με τον έξαναγκασμο της μεθοδου του «πλυσίματος εγκεφάλου»! <<<< Προηγουμενη ΣΕΛΙΔΑ-12 Επομενη >>>>

του N. A. ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΗΣ ΓΕΝΕΥΗΣ Περιεχομενα Εισαγωγη Άναζήτησι των αρχών Τέχνη Πειθούς Δύο κατηγορίες Πλάνης Ή παράνομη διχοτόμησι του ανθρώπου Το οτιδήποτε Το πρόβλημα στην ελληνική σκέψι Παιδεία καί «πλύσιμο εγκεφάλου» Ή αξιωματική μέθοδος Ή μεταξίωσι των αξιών Ή ψυχολογική αρχή Ή γνωσιολογική αρχή Ή αναπόφευκτη μοίρα Το απατηλό Σύμβολο Ή διέξοδος Επίλογος Πηγη

του N. A. ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΔΙΔΑΚΤΩΡ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΤΗΣ ΓΕΝΕΥΗΣ